Geen activiteit van de mens staat zozeer in het centrum van een cultuur als het eten. Eten mag dan een basisbehoefte zijn, wat er gegeten wordt, met wie en volgens welke regels is bij uitstek cultureel bepaald.
Het vertelt wie we zijn en hoe we ons tot de ander verhouden, het spreekt van onze identiteit en de sociale organisatie waarin we verkeren. Religies onderscheiden zich met rituelen rondom voedsel; elk sociaal milieu heeft codes die bepalen wat en hoe en met wie gegeten wordt; op kleinere schaal is het gezamenlijk eten het brandpunt van het gezinsleven en het elkaar voeren een liefdesdaad, eten onthouden of weigeren een machtsmiddel, waar zelfs baby’s zich al van bedienen. In arme landen is het zorgvuldig bereiden van eten een uiting van waardigheid in rijkere landen is uitgebreid en verfijnd koken voor velen een levensvervulling geworden, aangejaagd door kookboeken en kookprogramma’s op tv.
Deze Gids stelt het eten als culturele activiteit aan de orde. De redactie nodigde een keur aan auteurs uit om te schrijven over onderwerpen als eetgewoonten bij de klassieken, in de Arabische cultuur, bij allochtone en autochtone Nederlanders, eten in de Middeleeuwen, etiquette bij de adel, maar ook eten en liefde, eten en walging, eten in Las Vegas, et cetera – ‘Aan tafel!’ moet dan ook vooral overdrachtelijk begrepen worden. Naast langere essays zijn korte, persoonlijke beschouwingen en gedichten opgenomen. Joost de Vries, redacteur van De Groene Amsterdammer, maakte een portret van/interview met een van de meest toegewijde eters van Nederland: Johannes van Dam. In een ingekorte versie zal zijn interview ook in De Groene verschijnen.
De redactie heeft Louise O. Fresco, schrijfster, columnist voor NRC Handelsblad en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, bereid gevonden gastredacteur te zijn voor ‘Aan tafel!’ Zij schreef ook de inleidende beschouwing voor dit nummer.

Namens de Gids-redactie
Roel Bentz van den Berg
Louise O. Fresco
Edzard Mik

Roel Bentz van den Berg (1949) studeerde filosofie. Behalve schrijver was hij ook radiomaker bij het VPRO-programma De Avonden en medewerker van NRC Handelsblad. Van zijn hand verschenen meerdere essaybundels, waarvan Zapdansen (2005) de Jan Hanlo Essayprijs Groot kreeg. In 2016 verscheen zijn meest recente roman Het naderen van een brug. 

Meer van deze auteur

Louise O. Fresco (1952) schrijft fictie en non-fictie, is columnist bij NRC, is voorzitter van de raad van bestuur van Wageningen University & Research en lid van de raad van toezicht van Nationale Opera & Ballet. Haar meest recente boek, Ons voedsel, verscheen in 2023.

Meer van deze auteur

Edzard Mik is schrijver en hoofdredacteur van De Gids. Zijn laatste roman, Waarom vogels, verscheen in 2022.

Meer van deze auteur

Uit:

Nummer 6/2010

Lees verder