‘Wat is er in de wereld aan de hand en hoe moeten wij dat begrijpen?

Ruwweg de afgelopen eeuw was de kwaliteitskrant de aangewezen instantie om die vraag op dagelijkse basis te beantwoorden, in de breedst mogelijke zin. Met verslaggeving, reportages, analyse, interviews, recensies van het cultuuraanbod en boekbesprekingen bestreek hij het hele, internationale spectrum van politiek, maatschappelijke kwesties, wetenschap en de kunsten, en vormde hij het voornaamste kruispunt in de republiek der letteren.

In de afgelopen decennia, waarin het nieuws langs een aanwassend aantal al dan niet digitale kanalen in steeds onoverzichtelijker vloedgolven wordt uitgestort, kalft die functie zienderogen af. ‘

‘De krant is zélf New Orleans,’ zegt Marc Chavannes in het openingsinterview van deze Gids. Hij beziet het internationale medialandschap, ook buiten het papier, waar de serieuze journalistiek, ‘baanveger voor de democratie’, zijn rol moet bevechten maar ook financieel het hoofd boven water moet zien te houden, wat soms moeilijk samengaat.

Yvonne Zonderop gaat in haar boekbespreking in op de neergang van de regionale pers, Sjoerd de Jong reflecteert in de zijne op de steeds gelijkvormiger cultuur van redacties – op het moment dat hij daartoe werd uitgenodigd was overigens nog niet bekend dat Annet Mooij, de schrijfster van het boek dat hij bespreekt, hoofdredacteur van De Gids zou worden. Ter afronding van het dossier Stand van de krant uit Bastiaan Bommeljé zijn felle bezorgdheid en bevraagt Maarten Asscher zijn eigen engagement bij het wereldnieuws.

De Gids is als speler in diezelfde republiek der letteren ondanks zijn belangstelling voor de publieke zaak minder gebonden aan de actualiteit en prijst zich gelukkig. ‘Literature is news that stays news,’ citeert scheidend Gids-redacteur Arjen Mulder Ezra Pound in zijn inspirerende essay over schoonheid. En goede literatuur is wat ons betreft het beste nieuws – ook als het stamt uit het Japan van de elfde eeuw zoals Het verhaal van Genji, waarvan in dit nummer een voorproefje uit de nieuwe vertaling van Jos Vos, direct uit de brontaal van de schrijvende hofdame Murasaki Shikubu. Yves Petry verklaart zich als lezer schatplichtig aan zijn schrijvende voorgangers, en als schrijver verstrikt met zijn lezers. In tegenstelling tot de journalist is de schrijver in zijn ogen niet gedreven door de boodschap maar door de stijl, zijn verdienste ligt ‘in het magische vermogen om aan het futiele, het individuele, een kortstondige maar expliciete voorrang te geven’.

Wetenschap, een derde pijler van De Gids en in haar opdracht op zoek naar het bovenindividuele en algemeen geldige, wordt in uitzonderlijke gevallen ook gedragen door stijl, een particuliere blik en verbale begaafdheid die de lezer verrukt. Lees Tijs Goldschmidt.
De waarheidsvinding heeft vele gezichten. Deze Gids biedt een aantrekkelijk groepsportret.

Namens de Gids-redactie,
Esther Wils