Nog even over hoe de voorwaarden om een markt zijn werk goed te laten doen en om een democratie haar werk goed te laten doen op elkaar lijken.
Niemand die meedoet mag kunnen bepalen hoe het de volgende keer afloopt; hij mag het zelfs niet goed kunnen voorspellen, wat er de volgende keer gebeurt mag maar voor een klein deel bepaald worden door wat er deze keer gebeurd is.
De evenwichtsprijs veegt de markt schoon, iedereen kan naar huis, de rechtvaardige prijs zorgt ervoor dat iedereen zo rijk naar huis kan als de bedoeling is, en in een planeconomie wordt dit bereikt met schaduwprijzen, die weer afgeleid zijn van de kosten van iets anders niet hebben kunnen doen.
Het lijkt je goed om je vaker te oefenen in ze uit elkaar houden, de kosten van spijt, die van teleurstelling en die van ontgoocheling.
Daar heb je niemand anders voor nodig en als je lang genoeg geoefend hebt komt er een moment dat je begint te raden vanuit welke richting een van de drie je kant op komt, lang voordat je kunt zien welke het is.
De volgende keer in een democratie is de volgende verkiezing, maar hoe lang duurt het van deze keer tot de volgende op een markt?
Het heeft zeker niet lang genoeg geduurd als de verkopers de volgende keer de prijs niet zo ver kunnen verlagen dat de kopers niet langer willen wachten of de prijs nog verder naar beneden gaat.
Je probeert je soms voor te stellen hoe een markt eruitziet als je op de rug van de bewegende prijs zit.
Economie is de wetenschap die misschien wel het meest schreeuwt om gedachte-experimenten, maar je doet ze bijna nooit of niet openlijk.

envoi 1
Vijf procent rente op geld dat je uitleent, zolang inflatie niet snel omhooggaat of oorlog dichtbij komt, en tien procent winst op wat je doorverkoopt – dat zijn de percentages die horen bij hoe lang een leven is.
Maar dan zouden die toch veranderd moeten zijn, lager geworden, omdat levens langer zijn geworden?
Maar het gaat enkel om de levens van wie geld uitleent of doorverkoopt en die zijn wel langer geworden, maar minder dan gemiddeld.
Maar misschien is voor wie geld uitleent of doorverkoopt, wat nu is misschien ook belangrijker geworden dan wat later is.
Maar weet je wat de rente nu is, of willen ze je die alleen zeggen als je echt van hen wil lenen?
Of wil je alleen de prijs van iets weten op een moment van de dag dat je het kunt kopen of verkopen?

envoi 2
Hoe kan wat je voelt blijdschap zijn? Net nu je duidelijk wordt
dat het plan waar je jaren aan gewerkt hebt
volledig gaat mislukken.

Dat wat je van plan was is wat je ziet dat mislukt is,
overal mislukkingen, was je echt
zo veel van plan?