– Alex van Warmerdam, uit: Ik heb de wereld geschapen (2014)

Hoe ga je in op het werk van een kunstenaar die er alles aan doet om in geen enkele categorie te passen? Als er al een rode draad te vinden is in het werk van filmmaker, acteur, toneelregisseur, schilder, tekenaar, vormgever en dichter Alex van Warmerdam, dan is het dat hij lijkt te doen waar hij zin in heeft; of hij nu schilderijen maakt die eruitzien als illustraties, films wil maken waarin personages zich – als in een schilderij – weigeren te ontwikkelen, of humoristische, absurdistische situaties prefereert boven een spectaculaire plot.

Dit themanummer is tot stand gekomen in samenwerking met Filmmuseum Eye. Met een tentoonstelling en een retrospectief van zijn films zal Van Warmerdams veelzijdigheid van 10 juni tot en met 2 september in eye getoond worden. Om aan zijn eigenzinnige, onaangepaste houding en de scherpe blik tegemoet te komen, hebben we schrijvers en dichters in wie we zijn non-conformistische houding en observatievermogen herkennen, gevraagd met vrije associaties en gedachte-experimenten op zijn werk te reageren.

Dat Borgman, de voorkomende gevallen engel uit de gelijknamige macabere film, meermaals diende als uitgangspunt bij de verhalen is toeval, moeten we vaststellen. Dat het gelaagde werk van Van Warmerdam tot zoveel verschillende, nieuwe verhaallijnen en beeldende associaties heeft geleid, willen we geen toeval noemen. Zijn werk biedt meer dan een verzameling bijzondere werken, een oeuvre dat grens-weigerend is en een houding bepleit die altijd uitgaat van eigen voorwaarden. Hoe onmodieus, onnavolgbaar en schitterend de gevolgen ook mogen zijn.

Maria Barnas en Dirk van Weelden, namens de redactie