Geheel in de geest van het themanummer verzette ik me hevig tegen dit te schrijven redactioneeltje. Waarom zoiets plichtmatigs bij een nummer dat toch hopelijk uitstekend voor zichzelf kan spreken? Vanwaar toch die neiging alles in te leiden (het liefst ook de inleiding zelf), te categoriseren, te duiden, nog maar eens aan te harken? Kan de Gidslezer niet de zeldzame vrijheid worden vergund zélf op onderzoek uit te gaan, zijn eigen route door het blad te kiezen, verbanden te vinden, verschillen te zien?

Hopelijk volstaat het hier te vermelden dat de samenstellers van dit verzetsnummer, Nina Polak en ondergetekende, op een middag in het vroege voorjaar bijeenkwamen om te praten over mogelijke thema’s. Dat we algauw verstrikt raakten in allerlei vragen over betrokkenheid, verantwoordelijkheid, een wereld in de hens, goede en slechte literatuur, onze eensgezindheid en stellige meningsverschillen daaromtrent.

We zitten ermee: deze wereld en de positie die een schrijver, hier, nu, daarin kan (moet?) innemen. We zitten ermee dat we er misschien niet genoeg mee zitten. Waarom komen we niet in opstand? vroeg de één. Ja maar waartegen dan precies? wierp de ander tegen – en ongemerkt liep de middag over in de avond, en de avond in een correspondentie.

Dan nog dit:
Van de auteurs die we aanschreven zei er geen één nee. Bijna niemand zei meteen volmondig ja. Een aantal van hen haakte alsnog af. Een aantal anderen haakte spontaan aan.

Tussen wat we van ze vroegen en wat we uiteindelijk opgestuurd kregen zat precies de ruimte waarop je hoopt wanneer je een schrijver vraagt zich te committeren aan een thema.

Het themanummer blijkt een caleidoscoop te zijn geworden van thema’s, vormen en stijlen. Twijfel en vastberadenheid wisselen elkaar af, onbehagen en overgave botsen zo nu en dan frontaal, soms blijkt het grootste verzet gericht tegen de verzetter zelf.

Wat dit zegt over deze tijd, deze schrijvers, deze wereld? Daar hebben wij zo onze gedachten over. Maar daarmee zullen we u niet bij voorbaat opzadelen.