Is er iets in uw leven waarvoor u de volle verantwoordelijkheid neemt?
Ik ben bang dat mijn politiek-economische wereldbeeld die verantwoordelijkheid steeds afwentelt op anonieme dragers als ‘het systeem’, ‘mijn milieu’. Het is bijvoorbeeld erg onwaarschijnlijk dat ik ooit in de gevangenis beland, maar dat is niet puur dankzij mezelf.

Het enige wat in me opkomt dat écht aanvoelde als een persoonlijke keuze, is gek genoeg het beëindigen van een vorige relatie en het aangaan van een nieuwe. Toen ik mijn huidige partner tegenkwam, dacht ik: ik ben nog nooit zó zeker geweest van iemand. Ik kies deze persoon. Maar waarom? Een relatie is juist niet een individuele handeling maar iets wat gezamenlijk ontstaat en in stand gehouden wordt.

Hoe ga je/moet men iets vinden/onderzoeken waarvan je niet weet/wij niet weten wat het is?
Mijn aanpak zou zijn om er een roman over te schrijven. Maar dat is geen gebod aan anderen.

Hoe leeft u? En hoe moeten wij leven?
Zelf leef ik in voortdurende vertwijfeling, soms ben ik radeloos. Wat betreft het ‘wij’ heb ik meer te zeggen: wij moeten er samen uitkomen. De markt, al dan niet vrij, gaat het niet voor ons doen. Ik wil leven in vertrouwen en in verzet. Altijd om de wereld, om de mensen blijven geven. Cynisme en nihilisme betekent dat je de macht uit handen geeft.

Foucault schreef eens: dat jullie je met het meest abominabele probleem bezighouden [de problemen van de politieke economie en het daaruit volgende lijden], wil niet zeggen dat je niet vreugdevol kan zijn. Zo zie ik het graag. ‘Sad politics’ noemt filosoof en activist Silvia Federici de neiging van politieke gemeenschappen om altijd boos, gefrustreerd en bang te zijn. Woede is belangrijk, het voedt de wil tot verandering, maar wees blij: je wilt iets aan de wereld veranderen en er zijn anderen die dat met je delen. Federici: ‘I’m a strong believer that either your politics are liberating and that gives you joy, or there’s something wrong with them.’

Welk eten vindt u onethisch?
Smerig eten deprimeert me. Eten dat zonder aandacht, wandelend wordt opgeschrokt. Ik ben een gourmandeen een aanhanger van Anthony Bourdain, God hebbe zijn ziel: goed eten maakt het leven de moeite waard. Dat klinkt misschien elitair, maar ik denk nu niet per se aan oesters en Vouvray. Bourdain zei het nadat hij zijn door nicotine bruin uitgeslagen tanden in een baguette met kaas had gezet.

Wat vindt u uitgesproken mooi, en waarom?
Ik zou hier liefst een absoluut antwoord op willen geven, een antwoord dat alle mogelijke voorbeelden vervangt, maar het is me niet gelukt. Misschien maar beter ook. Ik kan hooguit dit zeggen, al klinkt het sentimenteel: dingen zijn mooier als ze gedeeld worden. Samen naar Frank Ocean luisteren en de tekst meelezen (kijk, Frank Oceans muziek vind ik uitgesproken mooi). Van iemand anders’ bord proeven. Een nieuwe liefde je favoriete films laten zien.

Mooi zijn de foto’s die een vriend maakt van het uitzicht waar ik al maanden niets meer in zie. Memes, het internet. Ik hou van het internet, die gedachte heb ik bijna dagelijks.

Wat is de mooiste metafoor en/of de lelijkste metafoor die u kent of zelf hebt gebruikt? En waarom?
Het lezen van een e-mail waarin de relatie werd uitgemaakt, voelde alsof ze met ‘een baal hooi’ op haar hoofd werd geslagen. Dit las ik onlangs in een serieus bedoelde roman, prachtig voorbeeld van bathos. Zo lelijk dat het bijna mooi is.

Wat is wat u betreft, als puntje bij paaltje komt, de uiteindelijke grondstof van de werkelijkheid?
Verlangen.

Wat is de gevaarlijkste illusie die mensen kunnen koesteren?
Recht te hebben op iets, waarop anderen geen recht hebben. Maar ook het omgekeerde: dat we in dit land toch allemaal dezelfde rechten (dus privileges) hebben. Hieruit volgt de aanname dat het je eigen verantwoordelijkheid is te slagen in het leven.

Wat verstaat u onder fatsoen?
Ik associeer fatsoen met normen en onzichtbare machtsstructuren; fatsoen rijmt op Normaal Doen. Ik ben een fatsoenlijk mens uit angst (voor repercussies, straf) en gewoonte. Beide motieven mogen bevraagd worden. Waar mogelijk kom ik in verzet – maar omwille van die repercussies durf ik mijn kleine misdaden hier niet op te sommen.

Ik bedoel niet dat ik graag een slecht mens ben, of me verzet tegen wat velen ‘politieke correctheid’ noemen. Het gaat me ook niet om de provocatie, dat is niet het doel. Goedheid, de ander proberen te beschermen en te dienen, is wat anders dan fatsoen. Fatsoen is net zoiets als ‘gezond verstand’; een verzameling (culturele) waarden en normen die gedeeld wordt door een groep mensen, en die vervolgens wordt aangezien voor iets neutraals, natuurlijks en vanzelfsprekends. In de Nederlandse politiek is ‘fatsoen’ een uitsluitingsmechanisme.

Wat zou u veranderen aan uw leven als er onomstotelijk en algemeen geaccepteerd wetenschappelijk bewijs bestond van een hiernamaals?
Eindelijk ontspannen. Proberen gelukkig te zijn, minder somber. Ik laat me vaak opjagen door de korte duur van het leven. En door ideeën over wie ik zou moeten zijn, binnen die korte tijd. Geluk ligt altijd in de toekomst, nooit in het nu. Als ik zeker wist dat ik in de hemel zou komen, dat wij allemaal in de hemel zouden komen, hoef ik misschien niet meer zo te streven. Al beangstigt het idee me ook. Het leven krijgt waarde door de eindigheid ervan.

Wat is voor u/voor jou altijd de grote vraag in het leven (geweest)?
Ben ik het waard om van gehouden te worden?