Was het eerst het ik dat de klok sloeg, in deze tijd lijkt er een herontdekking gaande van het wij. Het wij genereert kracht en beweging, het kan iets teweegbrengen in de wereld. Tegelijk impliceert het buitensluiting van ‘zij’ en komt onvermijdelijk het ene wij tegenover het andere te staan. Sluiting van de gelederen leidt tot polarisatie, niet zelden tot geweld.

Schrijvers en dichters hebben zich doorgaans ambivalent getoond in hun verhouding tot gemeenschapsgevoel en collectieve bewegingen. Hun perspectief is allerindividueelst en ingegeven door de angst iets wezenlijks kwijt te raken in het collectief, maar het verlangen verbonden te zijn met de gemeenschap en er alsnog een plek in te krijgen, er iets in te weeg te brengen, ligt misschien wel aan elk schrijven ten grondslag.

Sinds de waardering van cultuur haar vanzelfsprekendheid verloren heeft, is die positie van schrijvers en dichters ‘erbuiten’ onder druk komen te staan. ‘Erbuiten’ wordt te vrijblijvend geacht, maar wat blijft er van je schrijven over als je je ‘erin’ begeeft? Daarom is het uiterst relevant dat de komende editie van het Haagse literaire festival Winternachten (19 t/m 20 januari, www.writersunlimited.nl) het verlangen naar een ‘daadkrachtig wij-gevoel’ bij schrijvers en dichters bevraagt en hen heeft verzocht zich uit te spreken ‘over sociale bewegingen; over hoe het momenteel met de ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ van het revolutionaire Europa staat; over hoe de Europeaan omgaat met de wereld om zich heen’.

Vanwege dit thema zijn we een samenwerking met Winternachten aangegaan en stellen we ook in De Gids het wij-gevoel aan de orde. Vijf jonge auteurs (Çağlar Köseoğlu, Roman Helinski, Simone Atangana Bekono, Nina Polak en Hannah van Wieringen, met een inleiding van Niña Weijers) laten hun gedachten over het thema gaan in een ketting-e-mail; van de Turkse dichter, tevens een van de festivalgasten, Efe Murad, publiceren we een essay over de gemeenschap van avant-garde dichters in Istanbul, en een van zijn gedichten; tot slot duikt Dirk van Weelden in het thema met een essay over de Amerikaanse auteur James Baldwin.

namens de redactie,
Edzard Mik