Is er iets in uw leven waarvoor u de volle verantwoording neemt?

Eigenlijk alleen voor wat ik inwendig wegmoffel, voor wat niet door de censuur komt. Meestal onzegbare dingen, pathetische dingen, roze of pluizige dingen. Suïcidale gedachten. Verliefdheden. Ik voel me pas ten volle verantwoordelijk voor iets wanneer het in mijn eigen hoofd ontstaat en aan andermans blik onttrokken blijft. Wanneer ik niet kan zeggen: ‘Je leest het verkeerd’, ‘De routeplanner heeft me deze kant op gestuurd’ of (in het geval van hartige taarten) ‘Dat lag aan het recept’.

Hoe ga je/moet men iets vinden/onderzoeken waarvan je niet weet/wij niet weten wat het is?

Ik vraag me af of het omgekeerde überhaupt mogelijk is. Hoe ga je/moet men iets vinden/onderzoeken waarvan je al weet/wij al weten wat het is? Weten wat of waar iets is verstoort de waarneming. Een kwijtgeraakte sok vind je alleen maar terug op het moment dat je eigenlijk zoekt naar de koffiefilters.

Hoe leeft u? En hoe moeten wij leven?

Op de tast leef ik. Vaak in stilte beschaamd. Een Brit in een verkeerd lichaam. Maar ook vraagzaam, op het ergerlijke af. Ik wil graag weten waarom iets is wat het is, iets doet wat het doet. Als iedereen zo zou leven, zou er weinig van de grond komen. We zouden allemaal traag en ons excuserend door de wereld gaan, voetje voor voetje. Alles aarzelend bevoelen en een paar vragen stellen. Aan wat huivert onder onze aanraking: ‘Hoe beeft u? Hoe moeten wij beven?’ Tot de wolk: ‘Hoe zweeft u? Hoe moeten wij zweven?’ Onder water: ‘Hoe kreeft u? Hoe moeten wij kreeften?’ Langzaam maar zeker zouden we uitsterven. Alleen onze schoenen zouden her en der nog onder bedden staan. Niemand zou ons missen.

Welk eten vindt u onethisch?

Eten dat verspild wordt. Mijn vader is ooit heel boos geworden omdat wij uit school kwamen met kartonnen knutselwerkjes waarop macaroni was gelijmd, in gezellige patroontjes. Hij is naar onze juf gegaan en heeft daar een van zijn beruchte toespraken gehouden. Over het verschil tussen voedsel en speelgoed. Over de staat van het onderwijs. Over materialisme en grootheidswaanzin. Daarna heeft hij haar op een groot stuk papier geplakt en aan de muur gehangen, als een vlieg op een strip. (Kijkend naar vastgelijmde juffen: ‘Hoe kleeft u? Hoe moeten wij kleven?’)

Wat vindt u uitgesproken mooi, en waarom?

De onuitputtelijke geraffineerdheid van de menselijke geest. Het bedenken van dingen en die dingen zo lang en zo zorgvuldig bewaren dat ze uiteindelijk echt hebben plaatsgevonden, dat wil zeggen: niet meer te onderscheiden zijn van herinneringen aan daadwerkelijke gebeurtenissen. Het inzien dat zulk onderscheid überhaupt kunstmatig is. Het niet kunnen bevatten daarvan.

Wat is de mooiste metafoor en/of de lelijkste metafoor die u kent of zelf hebt gebruikt? En waarom?

Ik ontdek vaak dat ik iets mooi vind omdat iets me steeds te binnen blijft schieten. Een dichtregel of een deuntje of een beeld. Goede metaforen herken je aan hun potentie clichés te worden. In Olle van Guus Kuijer komt een reiger voor die opstijgt uit een sloot. Er staat: ‘Hij klappert als een kapotte paraplu, maar als hij eenmaal van de grond is, zeilt hij sierlijk boven het weiland.’ Ik heb nooit meer een reiger kunnen zien opstijgen zonder aan een kapotte paraplu te denken.

Wat is wat u betreft, als puntje bij paaltje komt, de uiteindelijke grondstof van de werkelijkheid?

Als één persoon een zes meter lange karper op de bus ziet wachten, is dat een waanbeeld. Als twee personen een zes meter lange karper op de bus zien wachten, is het werkelijkheid. Hoewel het altijd de vraag blijft of de bus aankomt (en of de karper wel een zitplaats vindt), kan ik maar één conclusie trekken: de grondstof van de werkelijkheid is de tweede persoon.

Wat is de gevaarlijkste illusie die mensen kunnen koesteren?

Dat ze oplettend zijn omdat hun kind niet uit een open raam te pletter is gevallen, dat ze gezond hebben geleefd omdat ze geen kanker kregen, dat ze goed kunnen rijden omdat ze nooit een ongeluk hebben gehad.

Dat ze al wat niet gebeurde aan zichzelf te danken hebben.

Wat verstaat u onder fatsoen?

De moeite blijven nemen om je daadwerkelijk en zonder voorbehoud in een ander te verplaatsen. Te durven handelen naar wat je dan te weten komt.

Wat zou u veranderen aan uw leven als er onomstotelijk en algemeen geaccepteerd wetenschappelijk bewijs bestond van een hiernamaals?

Ik zou proberen zo lang als ik kon op aarde te blijven. Het lijkt mij in het hiernamaals erg druk en langdradig.

En griezelig wit. En waarschijnlijk ruikt het er naar Glassex.

Welk ledemaat zou u willen opofferen voor de goede zaak? Welke goede zaak?

Ik wantrouw opoffering. Ik wantrouw goede zaken trouwens ook. Ik zou ermee kunnen leven een arm of een been te verliezen wanneer dat een (al dan niet toevallig) gevolg is van mijn eigen handelen. Ik kan natuurlijk wel hopen dat het een handeling van enig nut zal zijn. Dat ik er bijvoorbeeld ternauwernood een terroristische aanslag mee voorkom (in slowmotion, met spannende muziek eronder), zodat ik mijn afwezige ledemaat daarna kan beschouwen als een martelaar voor de goede zaak. Dat is nog extra gezellig omdat de terrorist ongetwijfeld onder dezelfde noemer te boek staat.

Wat is voor u/voor jou altijd de grote vraag in het leven (geweest)?

Een huid zo wit als sneeuw, lippen zo rood als bloed en haren zo zwart als ebbenhout – was Sneeuwwitje een geisha? Waren de dwergen misschien Japans? Zijn wij allemaal iemand anders dan wij denken?