Is er iets in uw leven waarvoor u de volle verantwoording neemt?

Ik neem de volle verantwoording voor álles. Dus mocht er een asteroïde op mijn hoofd neerploffen, doe mij dan een plezier en wijs niet omhoog, of naar de politiek, ambtenarij, Europese Unie, mijn ouders, het populisme, de plantsoenendienst, het broeikaseffect, de overbevissing, de ontlezing, de gezondheidszorg of het boze oog, maar zet in de rouwadvertentie: ‘Had-ie maar niet naar buiten moeten gaan.’

Hoe ga je/moet men iets vinden/onderzoeken waarvan je niet weet/wij niet weten wat het is?

Als je een schelpje van het strand raapt, weet je dan wat het is? En hoe kom je er dan achter? Erop slaan, en het is geen schelpje meer. Ermee gooien, en je bent het kwijt. Het meenemen, en het verliest de glans die je ertoe bracht het op te rapen. Dus wat te doen? Er maar aan voorbijgaan en er later over schrijven?

Hoe leeft u? En hoe moeten wij leven?

Hoe ik leef?! Hoe we moeten leven?! Eerlijk zeggen, wie wil dit écht weten?

Welk eten vindt u onethisch?

Vies of smakeloos eten is onethisch. Haastig eten is ook onethisch, sorry. Dat eten een ethische kwestie is, bewijst niet alleen de rol die eten speelt in rituelen en godsdienstvoorschriften, maar ook de zorg en inventiviteit die mensen bij het bereiden van eten aan de dag leggen, zelfs als hun maar heel weinig voedingsmiddelen ter beschikking staan. Terecht wordt die zorg als een deugd opgevat. Van oudsher neigen Nederlanders naar onethisch eten, niemand weet waarom.

Wat vindt u uitgesproken mooi, en waarom?

Antwoorden op grote vragen zijn nog gênanter dan grote vragen zelf. Maar deze vraag is zo gênant dat ik pas. Wat zou er nog van die schoonheid overblijven als ik er opzichtig mee te koop zou gaan lopen?

Wat is de mooiste metafoor en/of de lelijkste metafoor die u kent of zelf hebt gebruikt? En waarom?

Het zou er niet toe moeten doen of metaforen mooi of lelijk zijn, wel of ze in een tekst een andere ruimte openleggen. Er zijn auteurs die behagen scheppen in het overvloedig gebruik van metaforen. Dat kan indruk maken, maar wat ze er meestal mee bereiken, is dat je als lezer aan de kant van de weg gaat staan en als bij een bloemencorso de praalwagens een voor een aan je voorbij laat trekken en je aangespoord voelt telkens je oordeel uit te spreken (duim omhoog, duim omlaag), terwijl je juist in staat zou moeten worden gesteld dat oordeel tijdens het lezen zo veel mogelijk op te schorten. Schrijvers die daarentegen metaforen geheel vermijden, suggereren dat er maar één weg naar de waarheid is, namelijk die van het verhaal zelf; daarmee leggen ze een zware hypotheek op de taal en dringt dat verhaal zélf zich des te sterker als metafoor op.

Wat is wat u betreft, als puntje bij paaltje komt, de uiteindelijke grondstof van de werkelijkheid?

Onze betrekking tot die werkelijkheid, dus het verlangen, maar alleen als puntje bij paaltje komt (en dat is eigenlijk altijd wel het geval).

Wat is de gevaarlijkste illusie die mensen kunnen koesteren?

Die van de dood, want die maakt rusteloos.

Wat verstaat u onder fatsoen?

Geen laatste woorden uitspreken, geen verantwoording afleggen, geen luchthartige opmerkingen maken of op de valreep een lollige uitsmijter ten beste geven, nee, er liever maar geen toestand van maken en zonder welk misbaar dan ook afscheid nemen en vertrekken.

Wat is voor u altijd de grote vraag in het leven (geweest)?

Ik geloof niet in een grote vraag die zich altijd in het leven zou laten stellen. Met grote vragen is het als met wijsheden: losgezongen van de concrete situatie waaraan ze onttrokken zijn, slaan ze als een tang op een varken (behalve deze, vanzelfsprekend).