Is er iets in uw leven waarvoor u de volle verantwoordelijkheid neemt?

Voor mezelf. Als het over verantwoordelijkheid gaat, voel ik me het meest verwant aan het existentialisme. Onze tijd is eindig, de duur is onzeker en de situatie waarin we verkeren is vaak problematisch en complex, maar we zijn vrij om zelf invulling te geven aan onze existentie. En daarmee zijn we ook verantwoordelijk voor hoe we dat doen én voor wat we allemaal niet doen. Dit is wat mij betreft eerder een last dan een lust. En vrijheid en verantwoordelijkheid zijn diffuse begrippen. Ieder mens en ieder systeem heeft zijn eigen blinde vlekken, zoals bijvoorbeeld dat hier in het Westen een zeer individualistisch en door kapitalisme gestuurd idee van vrijheid gehanteerd wordt, wat ons beeld van hoe verantwoordelijkheid ­eruit zou moeten zien doorgaans sterk ­beïnvloedt.

Hoe ga je/moet men iets vinden/onderzoeken waarvan je niet weet/wij niet weten wat het is?

Ik onderzoek de dingen die ik niet begrijp met fictie, stel vragen als: hoe zou het zijn om? En: wat als? Tijdens dat proces lees en bekijk ik alles wat er over een onderwerp te vinden is. Het zijn, voor mij, meestal de details die hele werelden bloot kunnen leggen. Het liefst vertrek ik vanuit het kleine. Mijn debuutroman begon ik te schrijven vanuit de vraag wat er nou eigenlijk zo fascinerend is aan het houden en vangen van vissen. Door me te verdiepen in het onderwerp begon ik te zien dat zowel het houden als vangen van vissen iets te maken heeft met het verlangen om bij een andere wereld te horen, je te onttrekken aan je eigen realiteit, en zo werd het opeens een heel herkenbaar gevoel dat ik wilde onderzoeken. En omdat ik dingen graag van verschillende kanten bekijk, heb ik die beweging van de mensen naar de vissenwereld omgedraaid en kwam ik uit bij het sprookje van de kleine ­zeemeermin.

Hoe leeft u?

Hoe ik leef? Idealiter: nadenkend, zonder het belang van het praktische te ontkennen. Maar in praktijk slaat mijn hoofd regelmatig op hol, wat erin resulteert dat ik dagelijks veel energie besteed aan het bezweren van mijn malende brein, al dan niet met behulp van wat geestverruimende middelen. Ik zoek graag de transgressie op. Dat doe ik eigenlijk ook door te schrijven, dan neemt het escapisme een andere vorm aan, dan keer ik juist naar binnen. Het is allemaal gestuurd door dezelfde angsten, evenals door de behoefte om duizend levens te leiden in een enkel bestaan.

Welk eten vindt u onethisch?

Al het eten dat massaal geproduceerd wordt en waarbij geen rekening gehouden is met mens, dier en milieu vind ik moreel wanstaltig. Maar dat wil niet zeggen dat ik het zelf nooit eet. Ethiek is voor mij meer dan enkel rechtlijnige principes, het is ook een intuïtief navigeren. Soms eet ik wat de pot schaft, als ik denk dat ik daar goed aan doe, ook als het kiloknallerkip is. Daarnaast ben ik geen heilige en ben ik af en toe wellustig en onmatig. Op die momenten vergeet ik voor heel even het leed van de ander. Dat ga ik niet goedpraten, daar neem ik dan zoals besproken zelf verantwoordelijkheid voor.

Wat vindt u uitgesproken mooi, en waarom?

Ik houd van precies gekozen taal en beeld. En ik raak onder de indruk van sfeer, zoals bij de romans van bijvoorbeeld Cynan ­Jones, Tove Ditlevsen en Helle Helle, de d­ocumentaires van Sarah Sylbing en ­Esther Gould en de films van Andrea Arnold of Sean Baker. In hun werk kijk je mee over de schouder en zo stap je een wereld binnen die je van heel dichtbij leert kennen. Een van de mooiste dingen die ik ooit heb gezien vind ik een van de laatste scènes uit de film Fish Tank, waarin een losgeslagen tiener met haar bandeloze moeder en haar kleine zusje in een verloederde flat woont. De film draait om de moeizame en schrijnende communicatie tussen het drietal en je snakt de hele tijd naar harmonie. Wanneer de situatie onhoudbaar is geworden, stoppen ze plotseling met praten en beginnen spontaan te dansen in de woonkamer. Hierdoor komen ze heel even dichter bij elkaar, en hoe vluchtig dat moment ook is, het biedt een enorme ontlading.

Wat is de mooiste metafoor en/of de lelijkste metafoor die u kent of zelf hebt gebruikt? En waarom?

Ik word heel enthousiast van goede beeldspraak. En ik heb liefde voor het experiment. De manier waarop Max Porter zijn metaforen letterlijk maakt in Grief is the Thing with Feathers en in Lanny bijvoorbeeld, vind ik fantastisch. Maar metaforen kunnen maken en breken. Het blijft zoeken naar de perfecte balans. Ik heb ooit ergens geschreven dat vliegtuigstrepen als penseelstreken in de lucht stonden, dat vond ik toen erg goed. Nu twijfel ik weer.

Wat is de gevaarlijkste illusie die mensen kunnen koesteren?

Dat ze gelijk hebben.

Wat verstaat u onder fatsoen?

Je best doen om het de ander gemakkelijk te maken. Maar ik vind niet dat iedereen altijd maar fatsoenlijk hoeft te zijn.

Wat zou u veranderen aan uw leven als er onomstotelijk en algemeen geaccepteerd wetenschappelijk bewijs bestond van een hiernamaals?

Behoorlijk veel, vrees ik.

Welk ledemaat zou u willen opofferen voor de goede zaak? Welke goede zaak?

Elk ledemaat, voor mijn kinderen.

*Wat is voor u/voor jou altijd de grote vraag in het leven (geweest)? *

Wat betekenis is, heeft en doet. Ik ben nooit zo geïnteresseerd geweest in de vraag naar of iets waar is of niet. Meestal draait het in ons leven om betekenis in plaats van om de waarheid, maar doordat we die begrippen met elkaar verwarren ontstaan de verschrikkelijkste situaties. We denken vaak dat iets meer betekenis krijgt omdat het waar is of dat iets waar is omdat het veel betekenis heeft, maar dat is een redenatiefout. Betekenis ligt ten grondslag aan alles wat we als waardevol beschouwen, het vormt dat wat we liefhebben en waar we voor willen vechten. Maar wát we als waardevol beschouwen kan voor iedereen verschillend zijn. Daar kom je achter door vragen te stellen, goed naar elkaar te luisteren en door dingen aan den lijve te ondervinden. En soms ook door te schrijven.