Spullen & stemmen

Spul heet de beeldatlas van archeologen Jerzy Gawronski en Peter Kranendonk, ontwerper Willem van Zoetendaal en fotograaf Harold Strak. Het bevat duizenden prachtig afgebeelde archeologische vondsten, gedaan tijdens de aanleg van de nieuwe Amsterdamse metrolijn. De indexering, datering en categorisering door de archeologen, en de afbeelding en plaatsing door fotograaf en ontwerper maken samen dat de spullen in dit boek eindeloos veel verhalen vertellen.

Zes van die verhalen zijn voor De Gids opgetekend door schrijvers, dichters en essayisten. Het gemeenschappelijke uitgangspunt is het idee dat deze vondsten verschenen in een tijd dat de mens met zijn spullen en handelen – design – inmiddels een heuse archeologische laag vormt. De wetenschap is er niet over uit of de aarde daadwerkelijk een nieuw tijdperk – dat al wel een naam heeft, namelijk het antropoceen – is binnengetreden, maar zeker is wel dat er nooit meer iets kan worden gemaakt, ontworpen of weggegooid zonder het besef dat het de nodige sporen achter zal laten. De verhouding met onze spullen is niet los te zien van die met de grond onder onze voeten.

De Nieuw-Zeelandse designcriticus Mark Wigley, dichters Nikki Dekker en Micha Hamel, Internet Gids-redacteur Fabienne Rachmadiev en Gids-redacteuren Maria Barnas, Dirk van Weelden en ondergetekende hebben zich in die spullen verdiept. Niemand kijkt raar op als er geluiden, stemmen en berichten uit onze nieuwe hoogtechnologische gadgets komen. In feite hebben onze auteurs met diezelfde verwachting naar (oer)oude opgegraven spullen gekeken.

Dirk Vis, namens de redactie